مفهوم مساواتثبوت حکم منطوق برای مفهوم موافق به دلیل اتحاد علّت حکم در هر دو را مفهوم مساوات گویند. ۱ - تعریفمفهوم مساوات، از اقسام مفهوم موافق بوده و در جایی است که مفهوم موافقت، از منطوق یک کلام به سبب اتحاد علت حکم ثابت بر موضوع آن ها، به دست آید؛ یعنی وقتی یقین وجود دارد که علت حکم ثابت بر موضوع در جمله منطوق، همان علت حکم ثابت بر موضوع در مفهوم موافق است، حکم منطوق به مفهوم سرایت داده می‌شود، و به مفهوم موافقی که از این راه به دست می‌آید، مفهوم موافق مساوات می‌گویند؛ به خلاف جایی که مفهوم موافق به سبب اولویت نه اتحاد در مناط حکم به دست می‌آید. ۱.۱ - مثالمثل این که گفته شود: «لاتشرب الخمر لانه مسکر» که در آن علت حرمت شرب خمر ، اسکار آن دانسته شده است؛ حال اگر نسبت به مسکر بودن چیز دیگری، مثل فقاع ، علم به دست آید، از راه مفهوم موافق مساوات، حکم حرمت شرب به آن نیز تسری داده می‌شود. [۱]
المعجم الاصولی، حیدر، محمد صنقور علی، ص۸۸۸.
۲ - حجیت مفهوم مساواتدر جایی که علت منصوص باشد مفهوم مساوات حجت است، اما آن جا که علت حکم مستنبط باشد، در حکم قیاس اصولی است و نزد علمای شیعه حجیت ندارد. [۲]
نهایة الاصول، بروجردی، حسین، ص۲۹۵.
[۵]
اصول فقه، رشاد، محمد، ج۱، ص۴۹۹.
[۶]
اصول الفقه، زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، ج۲، ص۹۸.
[۷]
الوجیز فی اصول الفقه، زحیلی، وهبه، ص۱۷۱.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۷۰، برگرفته از مقاله «مفهوم مساوات». رده‌های این صفحه : مفهوم موافق
|